Eerste Belgische baby geboren na baarmoedertransplantatie
In het UZ Gent is de eerste Belgische vrouw die een baarmoedertransplantatie onderging, bevallen van een gezonde baby. Medisch diensthoofd van de Vrouwenkliniek en hoofdonderzoeker prof. Steven Weyers: ‘We hebben samen met de ouders een hele weg afgelegd. We wensen hen van harte proficiat met de geboorte van hun kindje.’
Van screening tot gezonde baby
Het UZ Gent voerde in 2018 binnen het kader van een pilootstudie een eerste baarmoedertransplantatie uit bij de vrouw die lijdt aan het syndroom van Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH). Vrouwen met dit syndroom hebben geen of een onderontwikkelde baarmoeder, maar wel een of beide eierstokken met eicellen.
Prof. Steven Weyers, gynaecoloog en diensthoofd van de Vrouwenkliniek en hoofdonderzoeker van de studie licht het afgelegde parcours toe: ‘De ouders namen in 2016 eerst deel aan een grondige medische en psychische screening. Nadat ze goedkeuring kregen voor hun deelname aan de studie, hebben we een ivf-procedure opgestart bij de vrouw. Haar eicellen werden in het ivf-laboratorium samengebracht met de zaadcellen van haar partner. Zodra we voldoende embryo’s hadden om in te vriezen, konden we eind 2018 overgaan tot de transplantatie.’
‘De transplantatie en het herstel verliepen vlot. Een jaar later, toen bleek dat de baarmoeder niet werd afgestoten en er geen complicaties optraden, zijn we gestart met het terugplaatsen van de embryo’s.'
'Het fertiliteitstraject heeft iets langer geduurd dan voorzien, maar we zijn heel blij dat de transplantatie nu geleid heeft tot de geboorte van een gezonde baby met eigen genetisch materiaal van de ouders.’
De zwangerschap werd intensief opgevolgd met een tweewekelijkse echo met dopplermetingen, regelmatig bloedonderzoek en een strikt medicatieschema. Het kindje kwam na 37 weken zwangerschap ter wereld via een keizersnede. Ook de mama stelt het goed.
De ouders delen hun trots:
'Het was lange tijd een onmogelijke droom om zwanger te worden en mijn eigen kindje te dragen. Dit studietraject bood ons onverwacht toch die kans en die hebben we met beide handen gegrepen. Het was een uitdagende rit, maar we konden altijd rekenen op de sterke en uitstekende ondersteuning van het team van de Vrouwenkliniek. De geboorte van ons kindje maakt ons ongelooflijk gelukkig en trots.'
Opvolging na de geboorte
Binnenkort wordt de baarmoeder weer verwijderd, omdat de medicatie tegen afstoting van de getransplanteerde baarmoeder risico's inhoudt op lange termijn. De ouders kunnen ook de komende jaren nog rekenen op psychologische begeleiding.
Het team van pediaters volgt het kindje tijdens de eerste levensjaren verder op. Pediater Levi Hoste: ‘Volgens de resultaten uit internationaal onderzoek verwachten we geen problemen, maar omwille van de unieke zwangerschap volgen we de groei, het immuunsysteem en de algemene ontwikkeling graag van nabij op.’
Eerste en voorlopig enige baarmoedertransplantatie in België
Aan de pilootstudie konden in totaal 20 patiënten deelnemen, maar na de eerste transplantatie werd er tot nu toe geen geschikte donor meer gevonden voor de andere deelnemers.
Prof. dr. Eric Hoste, coördinator van het Transplantatiecentrum, legt uit:
‘We werken binnen de studie alleen met hersendode donoren en volgens zeer strikte criteria. Daardoor komen er weinig donoren in aanmerking. Met een nieuwe techniek die de organen machinaal spoelt, hopen we de komende jaren te kunnen uitbreiden naar donoren die overlijden na een hartstilstand.’
Daarnaast zullen we bij de Commissie voor medische ethiek een uitbreiding vragen voor levende donatie,’ vult prof. Weyers aan. ‘Centra in Duitsland, Zweden en Verenigde Staten brachten al verschillende baby’s ter wereld na zo’n baarmoedertransplantatie. De transplantatie zelf blijkt logistiek eenvoudiger en succesvoller te zijn, maar de lichamelijke en psychische risico’s voor de donor zijn wat groter. De ingreep is immers veel complexer dan een klassieke baarmoederverwijdering. Tot nog toe leek het te vroeg, maar intussen zijn er meer en meer argumenten om ook in ons ziekenhuis hiermee van start te gaan.’
Draagvrouwschap als alternatief
Van de elf deelnemers die tot nog toe voorbereid werden op een baarmoedertransplantatie, kozen uiteindelijk zes wensouders voor draagvrouwschap met begeleiding in het UZ Gent. Ondanks het gebrek aan een duidelijk wettelijk kader, is het taboe op draagvrouwschap de voorbije jaren sterk afgenomen en biedt het ziekenhuis ondersteuning om de wensouders en draagvrouw medisch en psychologisch te begeleiden.
Psycholoog Isabelle Stuyver begrijpt de overstap:
‘Wensouders willen in de eerste plaats genetisch, juridisch en sociaal ouders zijn, en de zwangerschap en bevalling binnen hun relatie beleven. Daarom gaven ze initieel de voorkeur aan een transplantatie. Maar na enkele jaren op de wachtlijst maakten ze opnieuw de afweging. Zes koppels vonden de voorbije jaren een draagvrouw en zijn ondertussen ouders geworden.’
De huidige studie voor baarmoedertransplantatie laat momenteel geen nieuwe kandidaat-wensouders toe.
Baarmoedertransplantaties wereldwijd
Het UZ Gent was in 2018 het tiende centrum wereldwijd dat een baarmoedertransplantatie uitvoerde. Het pionierswerk was in handen van prof. dr. Mats Brännström (University of Göteborg). Ondertussen rapporteren internationale studies in totaal 135 baarmoedertransplantaties en 65 kinderen geboren na een transplantatie.
Financiering studie
De studie wordt deels gefinancierd door het Fonds voor Innovatie en Klinisch Onderzoek van het UZ Gent.
Karlien Wouters
